چارلز ئوگۆستین دی کولومب

چارلز ئوگۆستین دی کولومب ، ئێک ژ ڕەوشەنبیرێن فیزیایێ و ئەندازیاریێ ، ناڤێ خۆ نەخشاندییە بشێوەکێ کۆ ناهێتە ژێبرن د تۆمارێن زانستی دا ب بەشداریێن پێشەنگ بۆ تێگەهشتنا مە بۆ کارەبێ و مەگناتیزێ . میراتێ وی هەتا نها ژی ، کۆ ل باژێرێ ئەنجولامی یێ رەنگین ل فرەنسا ژدایکبوویە ، بەردەوامە بۆ دەنگڤەدانێ ب مەمەرێن ڤەدیتنێن زانستی .

گەشتا کولومبی یا ئەکادیمی ل کۆلیژا بڕوومەت یا چوار نەتەوان ل پاریسێ دەستپێکر ، کۆ وی شارەزاییا خۆ باشترلێکرییە د دیزایینا پێکهاتەیی و میکانیکا ئاخێ . کاروانێ وی یێ دەستپێکێ بەڵگەیە کۆ وی د ئاڤاکرنا کەڵان ل رۆژئاڤایێ هندێ و مارتینیکێ بەشداریێن گرنگ هەیە ، هێزا خۆ یا ئەندازیاریێ دیارکرییە .

ل سالا ١٧٧٣، تەرکیزا وی چوویە لسەر میکانیکا پراکتیکی ، کو ژێهاتییا وی د حسابێ دا بوویە ئەگەر بهێتە خەلاتکرن ب ناسناڤێ مەزن یێ ئەکادیمی ل سالا ١٧٨١ ژبەر بەرهەمێ وی "تیورا میکانیکا سادە" . ڤی سەردەمی کاریگەرییا وی یا کویر نیشاندایە لسەر جڤاتێ زانستی .

ل ناڤبەرێن سالێن ١٧٨٥ تا ١٧٩١، کولومبی حەفت پەرێن کاریگەر بەلاڤەکرینە لسەر کارەبێ و مەگناتیزێ ، کۆ د دارێژتنا یاسایا کولومبی گەهشتییە لوتکێ . ئەڤ بنەمایێ بنەرەت یێ کارەبا سەکنی وەسفا هێزا دناڤبەرا دوو باڕگان دا دکەت و بوویە بەرێ سەرەکییێ ڤی بواری .

دیتنا کولومبی بەرفرەهبوویە د رووبەرێ خۆ بۆ پاشتر ژ سنوورێن ئەردێ ، کاریگەرییا بوارێ ڤەدیتنا ئەسمانی یا پێشکەفتی . بنەمایێن وی بنەمەیەک جەوهەری دانا بۆ تێگەهشتنا زانستی یا پێدڤی بۆ گەشتکرنێ دناڤا گەردوونی .

سەرەرای دەمێن نەخۆشێن شۆرەشا فرەنسی ، کۆ خۆڤەکێشانا وی ژ خزمەتا حکۆمەتێ پێدڤی کر ، لێ تەرخانکرنا کولومبی بۆ زانستی چجارا نەهاتییە هەژاندن . وی بەردەوامی دایە ڤەکۆلینا خۆ د بلویزێدا ، ژ ئاستەنگێن تەندروستی نە ترسیایە ، و د لێگەریانا زانینا خۆ دا بەردەوامبوویە .

بەشداریێن چارلز ئوگۆستین دی کولومب د زانستی دا هەلبەت نەمرن ، بەرهەمێ وی د کارەبێ و مەگناتیزێ دا بشێوەکێ کویر ڤەکۆلینا زانستی بەرفرەهکرییە ، و پابەندبوونا وی یا بێداوی بۆ هویری و ئێکەتییا زانستی وەکی نموونا ڵێگەرێن جیهانی خزمەتێ دکەت . کاریگەرییا کولومبی ، کۆ ژ ژیانا وی دەربازدبیت ، جهێ وی د پارێزیت دناڤ عەقلێن مەزنێن زانستی .